Diploma en leugen

Volgens sommige professionelen zouden drie op de vier Cv’s misleidend zijn. Hetgeen de werkgevers er overigens toe gebracht heeft om meer en meer hun toevlucht te nemen tot controles  voorafgaand aan de tewerkstelling.

De vraag, die benadrukt wordt door de controverse over het diploma van Insead van de nieuwe CEO van Proximus, is de vraag of de werknemer, die de werkgever zou misleid hebben door hem een diploma dat hij nooit bekomen heeft of valse beroepservaringen en beroepskwalificaties aan te kondigen, eens aangeworven, kan ontslagen worden wegens dringende reden.

Op het vlak van ontslag wegens dringende reden, is de dringende reden in het arbeidsrecht elke fout waarvan de ernst dermate is dat zij onmiddellijk de voortzetting van de arbeidsrelatie onmogelijk maakt omwille van het verlies van het totaal vertrouwen dat er voor de werkgever ten aanzien van zijn werknemer uit voortvloeit.

Wij herinneren er vooreerst aan dat de Collectieve Arbeidsovereenkomst nr. 38 die de rechten en verplichtingen van de kandidaten en werkgevers tijdens het aanwervingsproces regelt, zich niet beperkt tot het vaststellen van de verplichtingen voor de werkgever.

Zij legt immers aan de werknemer op om alle noodzakelijke gegevens te verstrekken betreffende zijn professioneel verleden en de studies die hij gedaan heeft wanneer zij een verband hebben met de aard en de uitoefeningsvoorwaarden van de functie.

Maar zij legt hem vooral op om te goeder trouw mee te werken aan de wervingsprocedure. Deze verplichting is overigens heel logisch aangezien de arbeidsovereenkomst, zoals elke overeenkomst, impliceert dat de twee partijen te goeder trouw zijn niet alleen in het kader van haar uitvoering maar ook van haar totstandkoming.

Liegen over zijn diploma’s, zijn loopbaangeschiedenis of zijn beroepsbekwaamheden vormt dus de schending van een wettelijke verplichting tot goede trouw en de mededeling van de noodzakelijke gegevens aan de werkgever om de kandidatuur te beoordelen. Erger nog, een diploma vervalsen of een vals diploma creëren, zal een valsheid in geschriften vormen hetgeen een dringende reden vormt.

Bijgevolg, en onafhankelijk van de kwestie van het gebrek in de toestemming (bedrog en culpa in contrahendo) die van invloed zou kunnen zijn op de arbeidsovereenkomst of de gereglementeerde beroepen (advocaat, notaris, geneesheer, enz.) waarvoor strafrechtelijke sancties kunnen spelen, kan deze misleiding uiteraard bestraft worden met een ontslag wegens dringende reden wanneer de graad van ernst van deze fout dermate is dat hij definitief het vertrouwen van de werkgever verbreekt.

In een arrest van 25 maart 2011 oordeelde het Arbeidshof van Luik dat « de werknemer die de indruk gaf een universitair diploma te hebben bekomen daar waar dit niet het geval is » zich schuldig maakt aan een zware fout.

Het Arbeidshof van Brussel oordeelde in een arrest van 28 november 2001 dat het feit dat men tijdens de aanwerving gewag heeft gemaakt van beroepsactiviteiten die noodzakelijke een diploma ad hoc veronderstellen daar waar de werknemer in werkelijkheid er niet over beschikte, een zware fout is.  

Er dient vastgesteld te worden dat, volgens het niveau van de kandidaat en van de post, de graad van vertrouwen geplaatst door de werkgever, de graad van verantwoordelijkheid, een meer strikte evaluatie van de fout zal impliceren.

Aldus zal het bedrog van een CEO a priori zwaarder beoordeeld worden dan die van een lagere werknemer.

Dit gezegd zijnde, sommigen zullen van oordeel zijn dat de werkgever de Cv’s die hem worden voorgelegd, dient na te gaan en dat het gebrek aan het controleren van de Cv’s de ernst van de fout van de werknemer zou kunnen verminderen en dit zelfs tot het diskwalificeren van een ontslag wegens dringende reden. Zoals vaak in deze materie, zal een beoordeling geval per geval noodzakelijk zijn, vooral gelet op de afwezigheid van uniformiteit in de rechtspraak van de hoven en rechtbanken.